Αν ανοίξετε τη ντουλάπα σας και αποφασίσετε να… είστε ειλικρινείς με τον εαυτό σας, θα συνειδητοποιήσετε ότι πάει πολύς καιρός από την τελευταία φορά που φορέσατε κάποια από τα ρούχα σας. Ίσως το φθινόπωρο που έρχεται να είναι μια καλή στιγμή να τα ξεκαθαρίσετε. Πώς γίνεται όμως αυτό;
Συνήθως στο πίσω μέρος της ντουλάπας αφήνουμε ρούχα που δεν μας ταιριάζουν πια, αντικείμενα που έχουν ξεπεραστεί από τη μόδα ή ακόμη και ρούχα που δεν έχουν φορεθεί ποτέ. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με έρευνα που διεξήγαγε η κοινωνιολόγος Sophie Woodward από το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, κατά μέσο όρο το 12% των ρούχων στις ντουλάπες των γυναικών θα μπορούσαν να θεωρηθούν «ανενεργά».
Περίπου 92 εκατομμύρια τόνοι απορριμμάτων κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων δημιουργούνται κάθε χρόνο παγκοσμίως, αριθμός που ισοδυναμεί με ένα απορριμματοφόρο γεμάτο ρούχα να καταλήγει σε χώρους υγειονομικής ταφής κάθε δευτερόλεπτο. Μέχρι το 2030, αναμένεται συνολικά να απορρίπτουμε περισσότερους από 134 εκατομμύρια τόνους κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων ετησίως.
Τα μοντέρνα ρούχα έχουν διάρκεια ζωής μεταξύ 2-10 ετών, με εσώρουχα και μπλουζάκια να διαρκούν μόλις ένα έως δύο χρόνια
«Η μόδα της εποχής μας χρησιμοποιεί μεγάλους όγκους μη ανανεώσιμων πόρων, συμπεριλαμβανομένου του πετρελαίου, που εξάγονται για την παραγωγή ρούχων που συχνά χρησιμοποιούνται μόνο για σύντομο χρονικό διάστημα, μετά το οποίο τα υλικά χάνονται σε χώρους υγειονομικής ταφή», λέει η Chetna Prajapati, που μελετά τρόπους παραγωγής βιώσιμων υφασμάτων στο Πανεπιστήμιο Loughborough στο Ηνωμένο Βασίλειο και προσθέτει: «Αυτό το σύστημα ασκεί πίεση σε πολύτιμους πόρους όπως το νερό, μολύνει το περιβάλλον και υποβαθμίζει τα οικοσυστήματα, πέραν βέβαια της δημιουργίας κοινωνικών επιπτώσεων σε παγκόσμια κλίμακα».
Υπάρχουν, λοιπόν, καλοί λόγοι για να αναζητήσετε εναλλακτικές λύσεις για την αξιοποίηση των ρούχων σας, καθώς, μεταξύ άλλων, σε παγκόσμιο επίπεδο η βιομηχανία μόδας είναι υπεύθυνη για το 10% των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, με την κλωστοϋφαντουργία να εκτιμάται ότι απελευθερώνει 1,2 δισεκατομμύρια τόνους αερίων θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα κάθε χρόνο. Απαιτούνται επίσης τεράστιες ποσότητες νερού για την παραγωγή των ρούχων και η βιομηχανία μόδας είναι υπεύθυνη για το 20% των παγκόσμιων λυμάτων. Ταυτόχρονα αγοράζουμε περισσότερα ρούχα από ποτέ – ο μέσος καταναλωτής αγοράζει σήμερα 60% περισσότερα ρούχα από ό,τι πριν από 15 χρόνια.
Ενώ τα περισσότερα ρούχα μπορούν με την απαραίτητη προσοχή να μας συντοφεύσουν για πολλά χρόνια, η αλλαγή της μόδας σημαίνει ότι η διάρκεια ζωής τους μειώνεται τεχνητά από τους καταναλωτές που αλλάζουν τις προτιμήσεις τους. Τα στοιχεία της βιομηχανίας δείχνουν ότι τα μοντέρνα ρούχα έχουν διάρκεια ζωής μεταξύ 2-10 ετών – με εσώρουχα και μπλουζάκια να διαρκούν μόλις ένα έως δύο χρόνια, ενώ τα κοστούμια και τα παλτά διαρκούν περίπου τέσσερα έως έξι χρόνια.
Θα βοηθούσε, λοιπόν, η ανακύκλωση των ρούχων για να μειωθεί το κόστος που έχει για το περιβάλλον ο εθισμός μας στη μόδα;
Σε παγκόσμιο επίπεδο, μόλις το 12% των υλικών που χρησιμοποιούνται για ρούχα καταλήγει σε ανακύκλωση. Συγκρίνετε αυτό με χαρτί, γυαλί και πλαστικά μπουκάλια ΡΕΤ – τα οποία έχουν ποσοστά ανακύκλωσης 66%, 27% και 29% αντίστοιχα στις ΗΠΑ – και θα καταλάβετε ότι τα ρούχα είναι πολύ πίσω.
Πράγματι, το μεγαλύτερο μέρος του ανακυκλωμένου πολυεστέρα που χρησιμοποιείται από κορυφαίες μάρκες μόδας προέρχεται μάλλον από μπουκάλια και όχι από παλιά ρούχα. Αυτό οφείλεται κυρίως στην κατασκευή των ρούχων, καθώς τα υφάσματα που ακουμπούν στο σώμα μας είναι σύνθετοι συνδυασμοί ινών, υφασμάτων και αξεσουάρ. Είναι κατασκευασμένα από προβληματικά μείγματα φυσικών και χειροποίητων νημάτων, πλαστικών και μετάλλων.
Τα πολλά υλικά από τα οποία αποτελούνται τα ρούχα δεν επιτρέπουν την εύκολη διαλογή και ανακύκλωσή τους
«Για παράδειγμα, ένα 100% βαμβακερό μπλουζάκι περιέχει πολλά άλλα υλικά, όπως ετικέτες και κλωστές ραφής, τα οποία είναι συνήθως κατασκευασμένα από άλλο υλικό όπως ο πολυεστέρας. Ομοίως, ένα τζιν είναι κατασκευασμένο από βαμβακερά νήματα, τα οποία γενικά αναμιγνύονται με ελαστάνη, και άλλα εξαρτήματα όπως φερμουάρ, κουμπιά, πολυεστερικό νήμα ραφής και βαμμένα με διάφορες μπογιές», λέει ο Δρ. Prajapati.
Καθίσταται, έτσι, δύσκολος ο διαχωρισμός τους, ώστε να μπορούν να ανακυκλωθούν αποτελεσματικά, κατά συνέπεια είναι πολύ λίγα τα ρούχα που αποστέλλονται για ανακύκλωση και μετατρέπονται τελικά σε νέα ρούχα.
Ενώ φυσικά υπάρχει μια υγιής αγορά μεταχειρισμένων ρούχων που πωλούνται στο διαδίκτυο, ίσως ο πιο δημοφιλής τρόπος απόρριψης παλαιών ρούχων είναι απλά να τα δώσετε ώστε να μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν μέσω φιλανθρωπικών δράσεων. Όλο και περισσότερο, ωστόσο, οι δωρεές ρούχων χρησιμοποιούνται απλώς ως ένας τρόπος μεταφοράς και όχι αντιμετώπισης του προβλήματος.
Τι μπορεί να γίνει
Πρότυπο για πολλούς αποτελεί το εργοστάσιο διαλογής και ανακύκλωσης ρούχων της Oxfam Wastesaver στο Batley της Βρετανίας, από όπου περνούν 80 τόνοι παλιών ρούχων κάθε εβδομάδα. Το μεγαλύτερο μέρος των ρούχων που φτάνουν στην Wastesaver καταλήγουν να μη φορεθούν ξανά, ενώ ένα 35% φτάνει στους συνεργάτες της εταιρείας στη Σενεγάλη όπου και θα διατεθεί προς πώληση. Περίπου 1-3% επιστρέφει στα καταστήματα της Oxfam στη Βρετανία για εκ νέου πώληση. Η πλειοψηφία αποστέλλεται για ανακύκλωση με κάποιο τρόπο, αλλά περίπου έξι τόνοι ενδυμάτων είναι τόσο κακής ποιότητας, που απλά σκίζονται για να χρησιμοποιηθούν ως βιομηχανικά ρούχα καθαρισμού και γέμιση για στρώματα ή καθίσματα αυτοκινήτων.
Επιπλέον, υπάρχουν τεχνολογίες ανακύκλωσης ινών, αλλά χρησιμοποιούνται μόνο σε μικρή κλίμακα. Γενικά, οι τεχνικές μπορούν να διαχωριστούν σε μηχανική και χημική ανακύκλωση, με τους ερευνητές ανά τον κόσμο να εργάζονται για την ανάπτυξη νέων τεχνικών ανακύκλωσης υφασμάτων. Αν, όμως, ευελπιστούμε κάποια στιγμή να κάνουμε τον ρουχισμό βιώσιμο, πρέπει να πραγματοποιηθούν εκ βάθρων αλλαγές στη βιομηχανία ρούχων.
